Tiatru nô
Lu tiatru nô (能) è na forma di dramma musicali giappunisi.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Noh-stage.jpg/220px-Noh-stage.jpg)
L'urìggini di sta forma di tiatru s'attrova assai arreri ntô sèculu XIV. Nzèmmula cû Kyōgen, facìanu parti dâ forma drammàtica nutata comu Sarugaku. Mentri lu nô era cintratu suprô ballu e suprô cantari, lu Kyōgen era supratuttu basatu suprê diàlughi e la mpruvisazzioni.
A partiri dû sèculu XVI li dù gèniri si divirsificaru. Lu nô vinìa ricitatu d'attura cu màschiri e era basatu supra testi scritti. Li primi ni vennu dû sèculu XV ma la maggiuranza fu cumposta ntô sèculu XVI. Mmeci lu Kyōgen cuntinuava a basàrisi pi granni parti suprâ mpruvisazzioni. Li pirsunaggi principali dû nô sunnu èssiri supranaturali (divinità, spìriti) o puru pirsunaggi stòrici o ligginnari. Pi stu rispettu si diffirinzava macari dû Kyōgen dû quali li prutagunisti sunnu spissu genti cumuni.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Noh_mask02.jpg/180px-Noh_mask02.jpg)
Lu primu scritturi di nô era Kan’ami Kiyotsugu (1334-1384). Nzèmmula cu sò figghiu Zeami Motokiyo (1363-1443) e cu sò niputi Motomasa Jūrō (1394-1431) fòrmanu la trìadi dâ scola Kanze. Zeami è forsi l’auturi cchiù mpurtanti d'ogni èbbica cu armenu dù centu òpiri.
Ntô nô li muvimenti di l'attura sunnu strimamenti stilizzati e ridotti â basa. Nichi nzinghi dâ testa o muvimenti dû corpu hannu significati pricisi pricisi. La scena e li pirsunaggi assicùtanu tutti na scempra fissa e sìmprici.
La mùsica d'accumpagnamentu veni sunata cu strumenti a flàutu e a pircussioni (ōtsuzumi, kotsuzumi, tammuri). Asìstinu tuttora n Giappuni circa 1.500 attura di nô e cincu scoli principali, tra li quali attruvamu la stòrica Kanze.